شیمی کانی و پتروژنز متابازیت های مجموعه دگرگونی – آذرین شترکوه (جنوب خاور شاهرود) شاهدی بر تکوین حوضه های کششی درون قاره ای نئوپروتروزوییک پایانی

Authors

  • جای مینگو استاد، مؤسسه زمین شناسی و ژئوفیزیک، آکادمی علوم چین؛ دانشگاه نورث وست، پکن، چین
  • حبیب اله قاسمی استاد، گروه پترولوژی و زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
  • سکینه شکاری دانشجوی دکترا، گروه پترولوژی و زمین‌شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
  • محمود صادقیان دانشیار، گروه پترولوژی و زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
  • یی زویی دانشجوی دکترا، مؤسسه زمین شناسی و ژئوفیزیک، آکادمی علوم چین، پکن، چین
Abstract:

مجموعه دگرگونی- آذرین شترکوه در 80 کیلومتری جنوب خاور شاهرود و در لبه شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. این مجموعه طیف گسترده‎ای از ترکیبات سنگی مانند متاپلیت­ها، متاپسامیت­ها، متابازیت­ها (آمفیبولیت و گارنت آمفیبولیت)، متاکربنات­ها (مرمرهای آهکی و دلومیتی) و متاریولیت­ها را در برمی­گیرد. سنگ مادر متابازیت­ها شامل گدازه­های ­بازالتی، دسته‌دایک­های دیابازی و توده­های نفوذی گابرودیوریتی کوچک‌مقیاس بوده است. نظر به فراوانی و اهمیت میان­لایه­های بازالتی و دسته دایک­های دیابازی دگرگون ­شده نسبت به دیگر اجزا، این مقاله به‌طور خاص به بررسی تغییر و تحولات آنها اختصاص یافته است. بر پایه شواهد صحرایی و سنگ‌نگاری، افزایش درجه دگرگونی متابازیت­های حاصل از دگرگونی میان­لایه­های بازالتی و دسته دایک­های دیابازی، به تشکیل طیفی گوناگونی از انواع سنگ­ها مانند آمفیبول شیست، آمفیبولیت، گارنت آمفیبولیت و در پایان آمفیبولیت­های میگماتیتی انجامیده است. دما- فشارسنجی مبتنی بر تجزیه شیمیایی نقطه­ای گارنت، آمفیبول و پلاژیوکلازهای سازنده این متابازیت­ها، محدوده دمایی 602 تا 711 درجه سانتی‎گراد و فشار 9 تا 11 کیلو بار را برای تشکیل، توقف تبادل و تعادل پایانی آنها مشخص ساخته که بیانگر شرایط دما و فشار رخساره­های آمفیبولیت و آمفیبولیت بالایی است. از دید ژئوشیمیایی، ماگماهای سازنده این گروه از متابازیت­ها دارای ماهیت توله‎ایتی تا کلسیمی- قلیایی بوده‎اند. این ماگماها از ذوب بخشی گوشته سنگ‌کره‎ای زیر قاره­ای منشأ ­گرفته­اند. روانه­های ­بازالتی زیرآبی و دسته‌دایک­های دیابازی در خلال رژیم‌های زمین‎ساختی کششی حاکم بر سرزمین­های گندوانایی اواخر نئوپروتروزوییک ایران مرکزی تشکیل شده­اند. این رژیم­های زمین‎ساختی کششی با تشکیل حوضه‎های دریایی- اقیانوسی درون قاره­ای (کافتی یا پشت کمانی) همراه بوده­اند. حوضه­های مورد نظر، در یک بازه­ زمانی کوتاه و در طی یک فرایند جمع­شدگی سریع، بسته و به‌صورت آمیزه­های زمین‌ساختی یا منشورهای به­هم افزوده روی پوسته قاره­ای رانده شده­اند. بر پایه سن­سنجی­های صورت­گرفته به روش اورانیم- سرب روی زیرکن­های استخراج ­شده از این متابازیت­ها، این رویداد دگرگونی در فاصله زمانی 526 تا 577 میلیون سال پیش (برابر اواخر نئوپروتروزوییک و رخداد کوهزایی کادومین در سرزمین­های گندوانایی) صورت گرفته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شیمی کانی و سنگ‌زایی متاپلیت‌های مجموعه دگرگونی - آذرین شترکوه (جنوب‌شرق شاهرود)

 Late Neoproterozoic (548-579 million years ago) metamorphic - igneous Shotor Kuh complex is cropped out in SE Shahrood, consist of a various range of rocks including metabasite, metapelite, metagraywake, metapsammite and metacarbonate. Metapelites include phyllite to gnessis and migmatite. Metamorphism intensity in the highest degree, progressed to anatexy and formation of granitic melts. Ther...

full text

شیمی کانی و دما- فشارسنجی دایک‌های دیابازی ژوراسیک میانی قطع کننده مجموعه دگرگونی- آذرین شترکوه (جنوب شرق شاهرود)

Late Neoproterozoic metamorphic – igneous rocks of the Shotor Kuh complex is located in the northern edge of the Central Iran structural zone. This complex crosscut by several Middle Jurassic diabasic dikes. Plagioclase, pyroxene and biotite are the essential rock-forming minerals of these dikes. Plagioclases have mostly andesine composition (An31-49). Pyroxenes have following compositions: En3...

full text

کانی شناسی، زمین شیمی و دما- فشار سنجی گارنت آمفیبولیت های مجموعه دگرگونی دلبر، بیارجمند (جنوب شرق شاهرود)

مجموعه­ی آذرین- دگرگونی دلبر در 130 کیلومتری جنوب شرقی بیارجمند، در حاشیه­ی شمالی منطقه­ی ایران مرکزی قرار گرفته است. در این مجموعه سنگ­های دگرگون مختلف (متاپسامیت، متاگری­وک، متاپلیت، مرمر و آمفیبولیت) و توده­های کوچک و بزرگ گرانیتی- لوکوگرانیتی میلونیتی شده رخنمون دارند. شواهد صحرایی و سنگ­نگاشتی نشان دهنده­ی تغییر و شکل­گیری­های ناشی از افزایش دما و فشار دگرگونی از فیلیت­ها و میکاشیست­ها به­...

full text

پتروژنز سنگ های آذرین پالئوزوئیک زیرین جنوب بهاباد (بافق، ایران مرکزی) (شاهدی بر کافت زایی)

در منطقه جنوب بهاباد واقع در شمال شرقی بافق، طیف وسیعی از سنگ های آذرین درونی و خروجی، با ماهیت دوگانه رخنمون دارد. سنگ های آذرین درونی دارای ترکیبات گابرو تا گرانیت هستند. سنگ های خروجی شامل مجموعه آتشفشانی- رسوبی معروف به سری ناریگان بوده و تناوبی از بازالت و ریولیت، به همراه سنگ های آذرآواری، ماسه سنگ، دولومیت و تبخیری ها (گچ و نمک) را در بر می گیرند. این مجموعه ویژگی های محیط های رسوبی کم ع...

full text

پتروژنز سنگ‌های آذرین پالئوزوئیک زیرین جنوب بهاباد (بافق، ایران مرکزی) (شاهدی بر کافت‌زایی)

در منطقه جنوب بهاباد واقع در شمال شرقی بافق، طیف وسیعی از سنگ‌های آذرین درونی و خروجی، با ماهیت دوگانه رخنمون دارد. سنگ‌های آذرین درونی دارای ترکیبات گابرو تا گرانیت هستند. سنگ‌های خروجی شامل مجموعه آتشفشانی- رسوبی معروف به سری ناریگان بوده و تناوبی از بازالت و ریولیت، به همراه سنگ‌های آذرآواری، ماسه سنگ، دولومیت و تبخیری‌ها (گچ و نمک) را در بر می‌گیرند. این مجموعه ویژگی‌های محیط‌های رسوبی کم ع...

full text

سنگ شناسی، زمین شیمی و زمین زمان سنجی گرانیتوییدهای جنوب باختر میامی

توده­های گرانیتوییدی جنوب ­باختر­ میامی (60 کیلومتری خاور ­شاهرود) در شمالی­ترین بخش پهنه­ ساختاری ایران­ مرکزی، دارای ترکیب­ کلی گرانیتی و ماهیت کالک­آلکالن و پرآلومین ضعیف هستند. اگر چه این گرانیتوییدها توسط توالی ستبری از سنگ­های رسوبی به سن اواخر تریاس- اوایل ژوراسیک پوشیده شده­اند؛ ولی در مناطق بسیار کم­وسعتی، سنگ­های­میزبان گنیسی آنها به سن نئوپرتروزوییک رخنمون دارند. این گرانیتوییدها با ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 27  issue 105

pages  167- 182

publication date 2017-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023